Αναφορικά να πούμε ότι ο όρος λειτουργική ανατομία είναι ιδιαίτερα κακό μεταφρασμένος και τις περισσότερες φορές κακέκτυπα αποτυπωμένος από τους επαγγελματίες της άσκησης.
Με αποτέλεσμα, τις περισσότερες φορές να μην λαμβάνεται η κατάλληλα δυνατή και πιο αποτελεσματική επιλογή ασκήσεων, εκτέλεση ασκήσεων και τοποθέτηση αυτών στην πιο αποτελεσματική θέση για τις ανάγκες του αθλητή μέσα στο πρόγραμμα προπόνησής του.
Αρχικά, η σχέση ανάμεσα στην λειτουργική ανατομία και την άσκηση είναι όπως στην οδήγηση “η σχέση που έχουν τα χέρια του οδηγού με το τιμόνι του αυτοκινήτου”. Δεν γίνεται να υπάρξει σωστή κατεύθυνση του οχήματος χωρίς κάτι από τα δύο.
Έτσι και η λειτουργική ανατομία. Είναι δηλαδή η πραγματική και πιο αποδοτική κίνηση που είναι φτιαγμένο το μυοσκελετικό σύστημα να δουλέψει κάτω από το περιβάλλον όπου δέχεται το ερέθισμα και ανταποκρίνεται σε αυτό την ώρα που εκτελούμε ασκήσεις για να πάρουμε το καλύτερα δυνατό αποτέλεσμα με όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες.
Όταν μιλάμε για πιο αποδοτική κίνηση πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι κατά την εξέλιξη του ανθρώπινου σώματος στο βάθος των αιώνων, μέσω του dna μας έχουμε κάποια σωματικά χαρακτηριστικά όπου τα έχουμε κληρονομήσει από τους πιο άμεσους προγόνους μας. Κάποια από αυτά είναι το πόσο μεγάλα οστά έχουμε, τι τύπου μυϊκές ίνες έχουμε σε πλεόνασμα, πόσο ψηλοί ή κοντοί ήμαστε και πολλά άλλα που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε μεταξύ μας.
Κατά την διάρκεια της ζωής μας αναπτύσσουμε διάφορα κινητικά μοτίβα αλλά και συνήθειες που διαμορφώνονται σύμφωνα με το περιβάλλον που βιώνουμε και μεγαλώνουμε, όπως τι ερεθίσματα έχουμε, τι δραστηριότητες κάνουμε, πως ζούμε, τι συνήθειες έχουμε. Να σημειωθεί ότι ο τρόπος που ζούμε μπορεί να αλλάξει σε ένα βαθμό κάποια από τα κληρονομικά μας χαρακτηριστικά.
Άρα ο τρόπος αλλά και το τι έχουμε ζήσει συλλέγονται και καταγράφονται μέσω του νευρικού μας συστήματος και όταν πάμε να ξανά δράσουμε σε κάτι γνώριμο το νευρικό μας σύστημα ενεργοποιείται για να πράξει και να παράγει κίνηση ή να ενεργοποίησει κάποιο άλλο σύστημα.
Όπως και να έχει πρέπει να καταλάβουμε πολύ καλά ότι το σώμα μας θα διαλέξει τον πιο αποτελεσματικό και άμεσο τρόπο για να φέρει εις πέρας οποιαδήποτε λειτουργία με την μικρότερη δυνατή δαπάνη ενέργειας (είναι εξαιρετικά τσιγκούνικο).
Και αυτός είναι ένας από τους λόγους όπου καταφέραμε να επιβιώσουμε και να εξελιχθούμε εδώ και αιώνες (οι άλλοι λόγοι είναι τελείως έξω από το θέμα του άρθρου και μπορούν να το αναλύσουν καλύτερα οι ιστορικοί).
Επομένως, η λειτουργική ανατομία μπορούμε να υποθέσουμε ότι λαμβάνει χώρα την ώρα που κάνουμε μια πίεση στήθους με έναν αλτήρα σε ένα πάγκο. Για να πάρουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα σύμφωνα με το τι προπονητική πρόθεση έχουμε, χρησιμοποιούμε το κατάλληλο συντονισμό όλων τον ιστών που περιβάλλουν τις αρθρώσεις για να επικεντρωθούμε στο μυικό σύστημα του στήθους κάτω από το κατάλληλο περιβάλλον σταθερότητας και ενίσχυσης ολιστικά όλου του σώματος (είτε αυτό είναι εξωτερική σταθερότητα, βλέπε έναν πάγκο, είτε είναι εσωτερική σταθερότητα, βλέπε τους μύες της ωμοπλάτης κατά την πίεση στήθους).
Μπορεί ακόμα να λαμβάνει χώρα και την ώρα που ένας παλαιολιθικός άνθρωπος πετάει μια πέτρα για να χτυπήσει ένα ελάφι. Την ώρα αυτή διαμορφώνονται διάφορες μηχανικές ροπές σε όλο το σώμα για την πιο αποτελεσματική κίνηση, κάποιοι ιστοί σταθεροποιούν, κάποιοι πρωταγωνιστούν και κάποιοι υποβοηθούν για να γίνει η κίνηση σε τέλειο συγχρονισμό.
Με το ίδιο τρόπο στην σύγχρονη ζωή ένας αθλητής μπέιζμπολ ρίχνει μια μπάλα για να πάρει έναν πόντο. Η διαφορά όμως μεταξύ του παλαιολιθικού ανθρώπου σε σχέση με τον αθλητή μπέιζμπολ είναι ότι ο αθλητής πετάει την μπάλα εκατομμύρια φορές κατά την προπόνηση και τον αγώνα.
Το πρόβλημα εμφανίζεται όταν οι επαγγελματίες της άσκησης ταυτίζουν την λειτουργική ανατομία με την παραδοσιακή ανατομία που διδασκόμαστε μέσω των βιβλίων ανατομίας.
Όταν αντιμετωπίζουμε το σώμα μας μεμονωμένα και αποσπασματικά είναι σαν ένα σώμα νεκρού μέσα σε ένα νεκροτομείο. Μέσα σε ένα τέτοιο σώμα δεν λαμβάνει χώρα καμία νευρομυϊκή συναρμογή, γιατί πολύ απλά δεν δέχεται ερεθίσματα άρα δεν ανταποκρίνεται. Είναι απλά μια μάζα με ιστούς και οστά με πολύπλοκες ονομασίες και κινήσεις. Πρέπει να τις ξέρουμε σε ένα σημαντικό βαθμό, αλλά δεν πρέπει να μεταφράζουμε την ανθρώπινη εν ζωή κίνηση των αθλούμενων σύμφωνα με τα ανατομικά λεξικά. Στην πραγματικότητα αυτά προβάλουν μια παθητική κίνηση χωρίς να λαμβάνει χώρα η ολική εικόνα και κατάσταση που βρίσκεται το σώμα.
Θα ήταν σωστό να συμπεριλάβουμε στο συλλογισμό μας ότι το σώμα μας είναι φτιαγμένο να δουλεύει ολιστικά σαν σύνολο. Επομένως, την κίνηση μπορεί να την επηρεάσουν πολλοί παράγοντες, π.χ. η θέση που βρίσκεται το μυοσκελετικό σύστημα κατά την εκτέλεση οποιασδήποτε άσκησης, πιθανές βραχύνσεις στην μυοπεριτονία μέσω τραυματισμών ή υπέρχρησης κάποιων ιστών σε σχέση με κάποιους άλλους, η οστική δομή, η μη επαρκή συγκέντρωση ποσότητας μακροθρεπτικών συστατικών στο μυϊκό κύτταρο,το συστημικό (γενικό) στρες αλλά και τοπικό στρες που μπορεί να είναι συσσωρευμένο στο σώμα, ακόμα και η ψυχολογική κατάσταση του αθλούμενου.
Πρέπει να πάρουμε όλα τα παραπάνω υπόψιν όταν μιλάμε για λειτουργική ανατομία καθώς αυτός ο όρος είναι πολυδιάστατος αλλά ταυτόχρονα κάνει την ζωή μας ευκολότερη και πιο άμεση και πάντα πρέπει να προσεγγίζεται εξατομικευμένα στον κάθε άνθρωπο.
Κατάκης Εμμανουήλ.
Muscle Source 