Ας μιλήσουμε για μια από τις σημαντικότερες μεταβλητές κατά την εκτέλεση μιας άσκησης. Όταν ο σκοπός μας είναι να ασκηθούμε με αποτελεσματικότητα, συγκεκριμένη πρόθεση και φυσικά ασφάλεια, το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν είναι το προσωπικό εύρος κίνησης ή αλλιώς ROM (range of motion).
Για να καταλάβουμε τι σημαίνει εύρος κίνηση πρέπει να χωρίσουμε μια κίνηση σε 3 υποκατηγορίες:
- Παθητικό εύρος κίνησης.
- Ενεργό εύρος κίνησης.
- Υπό φόρτιση εύρος κίνησης.
Παθητικό εύρος κίνησης:
Σημαίνει όταν κάνουμε μια κίνηση χωρίς να έχουμε συνειδητή φόρτιση και ενεργοποίηση των ιστών που περιβάλλουν την άρθρωση. Π.χ όταν μας κάνει διάταση ένας δεύτερος ή όταν σκύβουμε απότομα από όρθια θέση για να πιάσουμε με τα χέρια τα πέλματά μας. Εκεί λαμβάνει χώρα η βαρύτητα για να μας τραβήξει προς τα κάτω χωρίς να ασκούμε εμείς κάποια αντίσταση ή τάση.
Ενεργό εύρος κίνησης:
Σημαίνει όταν κάνουμε συνειδητά πλήρη ενεργοποίηση και σύσπαση των ιστών που περιβάλλουν την άρθρωση καθώς κάνει κίνηση (και πρωταγωνιστές μύες και ανταγωνιστές και υποβοηθητικούς), ώστε μέσω του νευρομυϊκού συστηματος να έχουμε τον πλήρη έλεγχο της κίνησης σε κάθε φάσμα της. Π.χ όταν από όρθια θέση σηκώνω τα πόδια με την δύναμη των καμπτήρων των ισχύων. Με την βοήθεια των ανταγωνιστών μυών που είναι σε ενεργητική διάταση για να δώσουν χώρο στην κίνηση και των σταθεροποιητών όπου θα δράσουν για να παρέχουν στην άρθρωση το καλύτερο περιβάλλον σταθεροποίησης, έτσι γίνεται όσο πιο αποτελεσματικά η κίνηση.
Υπό φόρτιση εύρος κίνηση:
Σημαίνει όταν ισχύουν όλα όσα γίνονται κατά το ενεργό εύρος κίνησης, με τη μόνη διαφορά ότι τώρα έχουμε και εξωτερική αντίσταση. Εδώ πρέπει να τοποθετήσουμε τις δομές του σώματος μας στην καλύτερη δυνατή θέση για πετυχημένη κίνηση και πάντα μέσα στα πλαίσια του ενεργού εύρους κίνησης. Π.χ όταν εκτελούμε ένα Deadlift με μια μπάρα στα χέρια, πρέπει να συνεργαστούν πολλοί ιστοί για να μπορέσουμε να κάνουμε επιτυχημένη την άσκηση σε σχέση με το εξωτερικό φορτίο χωρίς την απώλεια να χάσουμε το ενεργό εύρος κίνησης.
Σε αυτό το εύρος κίνηση καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι αφορά την δραστηριότητα του σώματος μας όταν ασκούμαστε με εξωτερικές αντιστάσεις όπως ελεύθερα βάρη.
Εδώ το σώμα μας καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να παραμείνει στο ενεργό εύρος κίνηση επομένως και για αυτό η κίνηση υπό φόρτιση είναι σαφώς πιο δύσκολη για την αποτελεσματική επίτευξη της.
Παρ όλα αυτά είναι επιτακτική η ανάγκη για να την διατηρούμε καθώς γυμναζόμαστε, καθώς μας δίνει ένα πιο σταθερό περιβάλλον να ασκηθούμε με ακρίβεια ως προς τον στόχο μας χωρίς να αναλαμβάνουν άλλοι ιστοί που δεν είναι η δουλειά τους να εργαστούν (πράγμα που συμβαίνει όταν περνάμε στο παθητικό εύρος κίνησης) την προκειμένη στιγμή κατά την άσκηση, αλλά το βασικότερο μέσω του ενεργού εύρους κίνησης παρέχετε ασφάλεια στο σώμα μας.
Γιατί είναι σημαντικό να αξιολογούμε το ενεργό εύρος κίνησης σε κάθε αθλούμενο;
Κλείνοντας το άρθρο θα ήθελα να σταθώ στο γεγονός ότι το ενεργό εύρος κίνηση για τον κάθε άνθρωπο είναι προσωπικό, ανάλογα τις νευρομυϊκές και μηχανικές προσαρμογές. Θα πρέπει ο κάθε προπονητής να αναγνωρίζει και να σέβεται το ενεργό εύρος κίνησης του αθλούμενού του για την πιο αποτελεσματική εκγύμναση με ασφάλεια (όπως ανέλυσα παραπάνω) και με αποτελεσματικότητα ως προς τον στόχο του και σύμφωνα με τις δυνατότητες του, εξατομικεύοντας έτσι κάθε άσκηση για τα βέλτιστα αποτελέσματα.
Κατάκης Εμμανουήλ
Muscle Source 